Sessiz istifa nasıl önlenir sorusuna erkenden yanıt aramak, sessiz istifa ihtimaline karşı insan kaynakları yönetimine uzun vadede nasıl bir yarar sağlar?
Daha önceki yazımızda sessiz istifanın ortaya çıkışından, nedenlerinden, sessiz istifanın çalışanlar ve şirket açısından ne tür kayıplara yol açtığından söz etmiş, sessiz istifanın yeniliğe açık şirketler ve insan kaynakları yönetimi açısından bir fırsat olarak değerlendirilebileceğine dikkat çekmeye çalışmıştık.
Devam niteliğindeki bu yazı ile HRPeak olarak amacımız, insan kaynaklarının sessiz istifa konusunda farkındalık kazanmasına yardımcı olmak, mümkünse buna uygun tedbirler geliştirmek ve durumu hem çalışanlar, hem şirketler, hem de insan kaynakları için avantaja dönüştürmektir.
Bu nedenle şimdi, sessiz istifa nasıl önlenir sorusunu tartışmaya açıyoruz ve çözüm önerilerimizi paylaşarak bu yazı serisine devam etmek istiyoruz.
Sessiz İstifaya Karşı Tedbir Almak Neden Önemli?
Olası sessiz istifayı önlemek, hali hazırda sessiz istifa modundaki bir çalışanı, şirket içindeki pozisyonuna karşı yeniden motive etmekten ya da şirkete olan bağlılığını geri kazandırmaya çalışmaktan çok daha kolaydır.
Bu nedenle sessiz istifanın farkında olmak hem şirketler, hem insan kaynakları yönetimi, hem de çalışanlar açısından ciddi bir zaman, emek ve motivasyon kaybının önüne geçmemizi sağlar.
İnsan kaynaklarının sessiz istifayı önleyecek tedbirler geliştirmesini, sadece şirket karını artırmaya veya çalışandan en yüksek verimi elde etmeye yönelik, tek taraflı bir kazanım olarak değerlendirmek doğru olmaz.
Çünkü sessiz istifa potansiyelinin farkında bir insan kaynakları yönetiminin, bu bağlamda geliştireceği tüm pozitif yaklaşımların, çalışanlar açısından da olumlu çıktıları, kısa ve uzun vadede son derece önemli ve kalıcı kazanımlar elde etmek anlamına gelir.
Sessiz İstifa Neden Yaygınlaştı?
Sessiz istifanın çalışanlar açısından önemli gizli nedenlerinden biri işsizlik gibi görünüyor. İşsizlik olmasa belki de potansiyelini küçültmek ya da çalışma hayatında geri çekilmek yerine, şirket/iş değiştirmeye yönelebilecek olan nitelikli ve başarı motivasyonu yüksek çalışanlar bilerek ya da bilmeyerek sessiz istifaya yöneliyorlar.
Şirketler ve insan kaynakları açısından sessiz istifayı tetikleyen başlıca sebepleri ise konuyla ilgili bir önceki yazımızda “Çalışanı Sessiz İstifaya İten Nedenler” ara başlığı altında detaylı bir şekilde cevaplamıştık. Fakat çözüm önerilerini konuşmadan önce, doğru kişiyi doğru pozisyonda işe almanın sessiz istifa ihtimalini, işe alım süreçlerinden itibaren engellemek açısından sağladığı önemli etkileri hatırlamakta fayda var.
Doğru pozisyonda işe alınmayan çalışanın, yeteneklerini ve mesleki birikimini istediği şekilde ortaya koyamaması, çalışmalarından beklediği başarıyı elde edememesi ve buna bağlı olarak performansından duyduğu memnuniyetsizlik, sessiz istifaya yönelimi artırmaktadır.
Dolayısıyla şirketler açısından bakıldığında işe alım süreçlerinin başarılı bir şekilde yönetilmesi ve uygun kişinin en uygun pozisyonda işe alınması ya da alınamaması ile sessiz istifanın yaygınlaşması arasında kuvvetli bir bağlantı olduğunu söyleyebiliriz.
Sessiz İstifayı Önleyebilmek İçin Sessiz İstifanın Farkında Olmak Gerekir!
Şirket bünyesinde sessiz istifa halinde bir çalışan olsun ya da olmasın, sessiz istifayı önleyecek tedbirler almak, çalışanların şirketlere ve görevlerine olan bağlılığını güçlendirmesi ve çalışma motivasyonunu desteklemesi açısından en doğru insan kaynakları yönetimi politikasıdır.
Sessiz istifa ihtimalini göz önünde bulunduran bu bakış açısı, insan kaynakları yönetiminde ve çalışma hayatında sürdürülebilirliği doğal olarak öncelikli hale getirmemizi kolaylaştırır. Sessiz istifanın farkında olmak bu nedenle sessiz istifayı önlemenin ilk ve en önemli adımıdır.
Çalışanınız Sessiz İstifada Olabilir mi?
Sessiz istifa, pandemi ile başlayan büyük istifa dalgasının ardından, işinden ya da şirket içindeki pozisyonundan memnun olmadığı halde işsizlik, ekonomik kaygılar ya da başka gerekçelere bağlı olarak çalıştığı şirketten ayrılamayan veya ayrılmak istemeyen çalışanlar arasında, tükenmişlikle mücadele etmenin ve/veya çalışmayı sürdürebilmenin bir yolu olarak tanımlanıyor.
Özellikle çalışma hayatının ve iş koşullarının, sosyal ve ekonomik yaşamı desteklemekte yetersiz kaldığı durumlarda, hayatta kalmak ve yaşamını sürdürmek kaygısı, sessiz istifayı tetikliyor.
Yapılan araştırmalar ve çalışanlar arasında düzenlenen gizli anket sonuçları da gösteriyor ki, hemen her kurumda, farklı departmanlarda, çeşitli pozisyonlardaki çalışanlar arasında tükenmişlikle mücadele etmenin bir yolu olarak sessiz istifa, bir tür geçici çözüm haline gelmiş durumda ve şirketler, hatta bazen çalışanlar dahi, sessiz istifanın farkında olmayabiliyorlar.
İnsan Kaynakları Uzmanları Sessiz İstifa Tehlikesine Karşı Tetikte!
Haftada 4 gün çalışma süresi gibi çözüm arayışlarından da anlaşılacağı üzere, sessiz istifa direkt ve dolaylı olarak, tüm dünyada insan kaynakları yönetiminin öncelikli gündemleri arasına girmiş durumda.
Küresel olarak içinde bulunduğumuz ekonomik kriz, sosyal ve kültürel sorunlar, iklim krizi, doğal kaynakların giderek tükenmesi gibi durumların neden olduğu yaşam endişesine ek olarak uzaktan çalışma koşullarının istismara açık yapısının ve iş hayatındaki belirsizliklerin, sessiz istifanın zannettiğimizden daha yaygın hale gelmesine yol açtığını düşünen uzmanlar, bu nedenlerle çalışma koşullarını ve iş yapma biçimlerini yeniden şekillendirmeye çalışıyorlar.
Sessiz İstifayı Önleyecek 7 Çözüm Önerisi
Peki, sessiz istifa nasıl önlenir? Şirketler ve insan kaynaklarının, sessiz istifaya karşı neler yapabileceğini aşağıda 7 maddede özetleyeme çalıştık.
İşe alım süreçlerinden itibaren sessiz istifa ihtimalini tamamen ortadan kaldıracak bir insan kaynakları yönetimi politikası izlemek açısından da Online Assessment ve Virtual Assessment Center araçlarının olumlu etkilerine bilhassa dikkatinizi çekmek istedik.
1.Sessiz İstifaya Karşı Duyarlı Bir Şirket Yapısı Oluşturmak
Sessiz istifaya karşı duyarlı bir şirket yapısı oluşturmak insan kaynakları yönetimine, verimlilik ve çalışan memnuniyeti arasındaki doğru orantıyı analiz etme fırsatı sağladığı için hem çalışanı, hem de şirketi sessiz istifaya karşı koruma altına almamızı destekler.
Sessiz istifayı görmezden gelmek yerine konu hakkında eğitimler planlayarak, çalışana, sessiz istifaya karşı duyarlı bir şirket ve/veya insan kaynakları ile karşı karşıya olduğu mesajını vermiş oluruz ki bu çalışanı sessiz istifaya geçmekten alıkoymada son derece etkili bir yöntemdir.
2.En Başından Uygun Kişiyi Uygun Pozisyonda İşe Almak
Uygun kişiyi uygun pozisyonda işe almak, insan kaynakları yönetiminde başarının en önemli kriteridir ve amaç her zaman uygun nitelikteki adayı, doğru pozisyonda istihdam etmektir. Çünkü insan kaynakları uzmanları çok iyi bilirler ki ancak bu şekilde hem şirket, hem çalışan açısından uzun vadeli kazanımlar elde etmek mümkün olabilir çünkü çalışan aynı zamanda bir yatırım öznesidir.
Çalışanın, donanım ve yeteneklerini ortaya koyamadığı bir pozisyonda görevlendirilmesinin sessiz istifaya yol açan başlıca nedenlerden biri olduğunu göz önünde bulunduracak olursak, en başından veya sonrasında şirket içi pozisyon değişiklikleri ile, uygun kişiyi doğru pozisyonda istihdam etmenin ne kadar önemli olduğunu da kavramış oluruz.
3.Çalışan Memnuniyetini ve Motivasyonu Düzenli Olarak Takip Etmek
Çalışanların talep ve ihtiyaçlarının düzenli olarak değerlendirmek, iş ve sosyal hayata dair ne hissettiklerinin öğrenmek, aşağıdaki etkileri nedeniyle sessiz istifayı önlememizi sağlar:
- Duygu ve düşüncelerinin şirket tarafından önemsendiği görmek, çalışanın bağlılığını ve aidiyet duygusunu güçlendirecek en etkili ve somut adımdır.
- Sorunlarının görmezden gelinmediğini anlayan çalışanlar, şirket içinde kendilerini güvende hissederler, bu da çalışma motivasyonunu ciddi anlamda destekler.
- Çalışan memnuniyetinin düzenli olarak ölçülmesi çalışanın şirket içindeki özdeğerini besler, mesleki olarak özgüvenini destekler ve bu sayede şirketin çalışanların gözündeki marka değeri artacağından çalışanlar doğal olarak şirket için daha faydalı olmaya istekli hale gelir.
- İnsan kaynakları yönetimi çalışan motivasyonunu önemsediğinde, çalışan ve insan kaynakları arasındaki iletişim güçlenir.
- Departmanlar ve çalışanlar arasında açık iletişim mümkün olduğunda başka bir şey daha elde etmiş oluruz: çalışan artık sorun yerine, çözüm önerileri ile gelir.
4.Çalışma Hayatında Sürdürülebilirliği Öne Çıkarmak
Sessiz istifanın, tükenmişlikle başa çıkmanın bir yolu olduğu savını kabul edersek sürdürülebilirliğin bu noktada etkili bir çözüm yolu olduğunu daha net bir şekilde görebiliriz.
Kaldı ki daha önce de ifade ettiğimiz gibi haftada 4 gün çalışma süresi, uzaktan çalışma gibi “yeni çalışma düzeni” tartışmaları da aynı şekilde sürdürülebilir bir çalışma hayatı kurmak amacıyla, işin uzmanları tarafından yürütülmekte olan tartışma ve araştırma konularıdır.
“Çalışmak” ve “çalışma hayatının değeri” tüm dünyada, özellikle genç kuşaklar arasında yeniden ele alınırken, sürdürülebilirliği görmezden gelmek, bu kültürel dönüşüme gözlerimizi kapatmak, kulaklarımızı tıkamak olur.
Oysa iş hayatında sürdürülebilirlik ne kadar öncelikli hale gelirse şirket o kadar güncel, dinamik ve çağdaş bir yapıya kavuşur ki bu da kısaca “Win-Win” anlamına gelir diyebiliriz.
5.Fazla Çabayı Ödüllendirmek
Sessiz istifanın en belirgin niteliği çalışanın üzerine düşen görev ve işten fazlasını yapmaması, yapmaya gönüllü olmaması, yapmaktan kaçınması halidir. Fazla çabanın ödüllendirilmesi, sessiz istifayı önlemede bu yüzden önemlidir.
İş tanımından ya da üzerine düşenden fazlasını yaptığı takdirde, fazladan ortaya koyduğu çabanın görülüp ödüllendirileceğinden emin olan çalışanlar, sessiz istifaya yönelmeyeceği gibi motivasyon eksikliği de yaşamazlar. Fazla çabanın ödüllendirilmesi, sessiz istifadaki çalışanın kendini hapsettiği döngüyü kırmanın son derece basit ve etkili yoludur.
6.Herkesin Üzerine Düşeni En İyi Şekilde Yapmaktan Gurur Duyacağı Bir Şirket Kültürü Oluşturmak
Belli değer yargıları üzerine inşa edilmiş bir şirket kültürü oluşturmak, faaliyette bulunan iş koluna ve bu alanda çalışan uzmanların başarısına hizmet edecek bir değerler bütünü ortaya koymak, insan kaynakları ve diğer departmanlar açısından da çalışma hayatının olmazsa olmazları arasına girmiş durumda. Öyle ki günümüzde “şirket kültürü tasarımı/şirketler için kültür değişimi danışmanlığı” gibi özel hizmetlerden söz ediyor dünya.
Başarılı olmuş, kurumsal kimliği sağlam, köklü şirketlerin ortak özelliği de bu kültürü bir şekilde inşa etmiş olmaları ile alakalıdır diyebiliriz.
Sessiz istifayı önlemek, çalışanlar ve şirket açısından verimliliği uzun vadede büyütmek için herkesin üzerine düşeni en iyi şekilde yapmaktan gurur duyacağı, fazla çabanın ödüllendirildiği, çalışan özgüvenine yatırım yapan bir şirket kültürü oluşturmak bu nedenle önemli, hatta günümüz iş dünyasında elzemdir.
Sessiz istifayı engelleyecek bir şirket kültüründe olması gereken bazı özellikleri ise şöyle sıralayabiliriz:
- Ortak bir amaç duygusu belirlemek.
- İş hayatı ile özel hayatı ayıran çizgilere saygı göstermek.
- Çalışanın inisiyatifi geliştirmesine olanak tanımak.
- Katılımcı bir şirket yönetimini benimsemek.
- Şirket yöneticilerinin çalışanları dinlemesini ve dikkate almasını sağlamak/denetlemek.
- Tek taraflı fedakarlık yerine birlikte büyüme ve ilerlemeyi geçerli kültür haline getirmek.
7.Sessiz İstifayı Önlemede Online Assessment ve Virtual Assessment Center Araçlarından Faydalanmak
Çalışan adayının ve başvuruların çok yönlü olarak değerlendirildiği online assessment ve virtual assessment center araçları, uygun kişiyi doğru pozisyonda işe almamızı sağlayarak, sessiz istifa ihtimalini en başından minimize etmemize yardımcı olur.
İşe alımdan sonraki süreç boyunca, insan kaynakları yönetiminde online assessment ve virtual assessment center araçlarının aktif bir şekilde kullanılması ise çalışanı sessiz istifaya yönelmekten alıkoyar.
Sessiz İstifaya Karşı En büyük Silahımız Memnuniyet Anketi
Çalışanlarınızdan düzenli olarak geri bildirim toplamak, talep ve gereksinimleri kolayca takip etmek için memnuniyet anketinden faydalanmalısınız çünkü memnuniyet anketleri, çalışan üzerinde kısa sürede olumlu bir duygu oluşturur, üstelik uygulaması da çok kolaydır.
Memnuniyet anketi uygulamak, çalışana “Sen değerlisin!” demenin profesyonel yoludur.
Şirket, çalışanına öz değerini gördüğünü ifade ederken aynı zamanda bu anket ile şirketin çalışma kültürüne ve marka değerine pratik bir yoldan ciddi bir katkı sağlamış olur.
Kişilik Envanteri ile Çalışanlarınıza Kariyer Yönetimi Desteği Verin
İşe alım, kariyer yönetimi ve organizasyonel gelişim süreçlerinin tamamında aktif olarak kullanılabilir Kişilik Envanteri- PiT (Personality Item Test) sonuçları doğrultusunda sessiz istifaya karşı çalışanlarınıza koçluk verebilir, kariyer yolculuklarında mentorluk yapabilirsiniz.
Kişilik Envanteri-PiT’nin raporlarından biri olan “Etkili Yönetim ve Mentorluk İpuçları Raporu” sayesinde sadece işe alımda adayı analiz etmekle kalmaz, aynı zamanda yöneticilerinin, adaya veya çalışana kariyer yönetimi konusunda gereken desteği vermesini sağlayabilirsiniz.
Case Study ve Role Play ile Çalışanlarınıza Nitelikli Geri Bildirim Verin
Virtual Assessment Center araçları dahilinde sunduğumuz Case Study ve Role Play uygulamaları ile adayın/çalışanın güçlü ve/veya az güçlü yönlerini tespit edebilir, kariyer yönetimi destekleyecek şekilde nitelikli geri bildirimler verebilirsiniz.
Özellikle hali hazırda çalışanların, terfi ya da kariyer yönetimi ile ilgili konularda umutsuzluk evresinde sessiz istifaya sürüklenmekten alıkoymak adına bu geri bildirimler, hem çalışan hem de yönetici bakımından süreci olumluya doğru yeniden yoluna koymamıza yardımcı olabilir.
Sessiz İstifanın Kazananı Olmaz!
Son olarak sessiz istifanın sadece şirketler için değil, iş hayatında önemli başarılara imza atma potansiyeline sahip, donanımlı, deneyimli ve yetenekli çalışanlar açısından da ciddi kayıplara yol açtığının altını bir kez daha çizmek isteriz.
Sessiz istifaya karşı tedbir alma yükünü omuzlamak zorunda kalan maalesef ki insan kaynakları yönetimidir ve fakat bu ağır yükü bir avantaj olarak görmek ve buna uygun bir şirket yapılanmasını inşa etmek, uzun vadede insan kaynakları yönetiminin ve totalde şirketin karına olacaktır.
